Προς ολοκλήρωση βαίνει το νομοθετικό πλαίσιο των επενδυτικών σχεδίων για τη δάσωση γεωργικών γαιών και της αγροδασοπονίας, καθώς, σύμφωνα με το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, η προκήρυξη των δράσεων προγραμματίζεται για τον ερχόμενο Σεπτέμβριο. Παρά τη θετική εξέλιξη, καθώς δεν είναι λίγοι οι ενδιαφερόμενοι, τα πολιτικά γεγονότα δεν αποκλείεται να καθυστερήσουν ή, στη χειρότερη περίπτωση, να αναβάλουν τον προγραμματισμό.
Πρόκειται για τα υπομέτρα 8.1 «Στήριξη για δάσωση/δημιουργία δασικών εκτάσεων» και 8.2 «Ενίσχυση για γεωργοδασοκομικά συστήματα» του Μέτρου 8 «Επενδύσεις στην ανάπτυξη δασικών περιοχών και στη βελτίωση της βιωσιμότητας των δασών» του ΠΑΑ 2014-2020, το οποίο από τον Ιούνιο του 2018 εμπίπτει στις αρμοδιότητες της Γενικής Διεύθυνσης Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ και των Διευθύνσεων Συντονισμού και Επιθεώρησης Δασών των αρμόδιων γενικών διευθύνσεων των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων.
Θεσμικό πλαίσιο
Αυτήν τη στιγμή και τα δύο υπομέτρα βρίσκονται στη διαδικασία επεξεργασίας προς έκδοση των ΚΥΑ και ΥΑ, με τις οποίες και θα θεσμοθετηθεί το ακριβές πλαίσιο για την εφαρμογή, τη διαχείριση και την παρακολούθηση των δύο υπομέτρων. Με λίγα λόγια, θα καθοριστούν όλα τα θέματα που αφορούν τις υπαγόμενες δράσεις, στο είδος ενίσχυσης, στους δικαιούχους, στα ποσοστά ενίσχυσης, καθώς και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια για την υλοποίηση των υπομέτρων. Στόχος του υπουργείου είναι το θεσμικό πλαίσιο να έχει εκδοθεί πριν από τις εκλογές, προκειμένου να διασφαλιστεί η πορεία του προγράμματος.
Δάσωση γεωργικών γαιών
Στόχος του Υπομέτρου 8.1 είναι η συμβολή μέσω της δάσωσης στην προστασία του περιβάλλοντος, στην επέκταση και βελτίωση των δασικών πόρων, στην ενίσχυση της αντιδιαβρωτικής, αντιπλημμυρικής και αντιπυρικής προστασίας, στη διατήρηση της βιοποικιλότητας, στην άμβλυνση των κλιματικών μεταβολών, στην προσαρμογή στις κλιματικές μεταβολές, στη ρύθμιση της ποιότητας και ποσότητας υδάτων, στην αποκατάσταση πιλοτικών ερημοποιημένων περιοχών και στην ενίσχυση της φυσικής αναγέννησης ορισμένων περιοχών.
Μέσω του υπομέτρου θα καλύπτεται το κόστος εγκατάστασης και συντήρησης της δασικής φυτείας, καθώς και η ετήσια πριμοδότηση ως αντιστάθμισμα της απώλειας γεωργικού εισοδήματος.
Προτεραιότητα αναμένεται να δοθεί σε:
- Περιοχές υψηλού κινδύνου.
- Περιοχές που συμβάλλουν στην πρόληψη της εμφάνισης πλημμυρικών επεισοδίων σε Ζώνες Δυνητικά Υψηλού Κινδύνου Πλημμύρας.
- Ζώνες καταλήψεως των αρδευτικών, στραγγιστικών και αντιπλημμυρικών έργων.
- Περιοχές ευαίσθητες στην ερημοποίηση.
- Όταν προβλέπεται η φύτευση αυξημένου ποσοστού πλατύφυλλων ή/και ειδών προτεραιότητας του καταλόγου ή/και μείξη ειδών.
Αγροδασικά
Στόχος του Υπομέτρου 8.2 είναι η αναβάθμιση και επέκταση των γεωργοδασοκομικών συστημάτων για την επίτευξη συγκεκριμένων περιβαλλοντικών οφελών, που σχετίζονται με τη διατήρηση της καλής κατάστασης των εδαφών, την προστασία και διατήρηση της βιοποικιλότητας, την αποκατάσταση και ενίσχυση του αγροτικού τοπίου της χώρας, καθώς και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή σε επίπεδο εκμετάλλευσης.
Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι το υπομέτρο δεν θα περιλαμβάνει σε αυτή την πρώτη φάση τα δασολιβαδικά, παρά μόνο τα γεωργοδασοκομικά συστήματα, τα οποία συνδυάζουν την παρουσία δέντρων και γεωργικών καλλιεργειών στην ίδια επιφάνεια (στο ίδιο χωράφι).
Αξίζει να αναφερθεί ότι τα παραδοσιακά δασογεωργικά συστήματα καταλαμβάνουν σημαντικές εκτάσεις, ιδιαίτερα στις ημιορεινές περιοχές της χώρας. Ωστόσο, στα μεταπολεμικά χρόνια, πολλά από τα μεικτά αυτά συστήματα μετατράπηκαν σε μονοκαλλιέργειες, με αποτέλεσμα να απομακρυνθούν τα δέντρα που εμπόδιζαν τη χρήση των μηχανημάτων. Κατά τα τελευταία έτη, έχει διαπιστωθεί ότι η αναβάθμιση και η επέκταση αυτών των συστημάτων μπορεί να βοηθήσει τη διατήρηση της καλής κατάστασης των εδαφών, της βιοποικιλότητας και του αγροτικού τοπίου.
Σε ένα τέτοιο σύστημα, τα δέντρα θα πρέπει να φυτεύονται σε γραμμές με ελάχιστη απόσταση μεταξύ τους μεγαλύτερη από 10 μέτρα, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιούνται γεωργικά μηχανήματα. Η απόσταση μεταξύ των δέντρων στην ίδια γραμμή θα πρέπει να είναι μεγαλύτερη από 4 μέτρα.
Εντούτοις, δέντρα μπορούν να φυτεύονται και στα όρια του χωραφιού σε μορφή φυτοφράκτη, για να προστατευτεί η γεωργική καλλιέργεια από τον άνεμο και να δημιουργηθεί μια ζώνη που θα υποστηρίζει την άγρια ζωή. Ο μέγιστος επιλέξιμος αριθμός δέντρων που θα εγκατασταθούν δεν θα πρέπει να είναι μεγαλύτερος από 250 ανά εκτάριο.
Μέσω του υπομέτρου, θα καλύπτεται το κόστος εγκατάστασης και συντήρησης των γεωργοδασοκομικών συστημάτων.
Σύνταξη: Γεωργία Μπόχτη